Lajmet Artikulli

Prishtinë 6 Janar 2023 sot Dogana e Kosovës prezantoi raportin e vitit 2022 ku u theksua se viti 2022 përbën rekord në të hyra të inkasuara nga Dogana e Kosovës.

Konferenca u hap nga Drejtori i Përgjithshëm z. Agron Llugaliu që theksoi: ”Përtej sfidave të shumëfishta gjatë vitit 2022, Dogana e Kosovës ka performuar mirë në të gjitha fushat e përgjegjësisë. Në objektivin e mbledhjes së të hyrave për buxhetin e Republikës së Kosovës është tejkaluar projeksioni i rishikuar prej 1miliard e 447 milion € për 3%. Të hyrat e inkasuara në vitin 2022 janë  1 miliard e  531 milion €, apo 11.23% më shumë të hyra se në vitin 2021  ku ishin inkasuar 1 miliard e 377 milion €”

Vlera  e mallrave të importuar është 5,603 mld.€, apo 20% më shumë se vitin e kaluar kur vlera e mallit  në import ishte 4,649 miliard €. Ndërsa vlera e mallrave në eksport për këtë vit është 869.5 milion €. Rritja e gjithmbarshme krahasuar me vitin paraprak për nga vlera është  22 % më  shumë se në vitin 2021 ku vlera e mallrave në eksport ishte  712.8 milion €.

Lehtësimi i tregtisë vijon të jetë njëra ndër prioritetet e doganës, ku edhe gjate vitit 2022 është rritur trendi i aplikimit të lirimeve nga pagesa e taksave, lehtësimet e procedurave doganore e të cilat  zënë vend të rëndësishëm në planet strategjike të doganave në mbarë botën, duke u konsideruar jo vetem realizim i planit strategjik, por edhe dobi të shumëfishta nga aspekti kombëtar.

Zhdoganimi i plotë i mallrave në  Portin e Durresit dhe Porto Romano, licencimi i 2 Operatoreve të Autorizuar ekonomik, nënshkrimi i marrveshjes për njohjen e plumceve mes Doganës  së Kosoves dhe Doganes se Shqiperise, ffunksionalizimi i objektit të përbashkët me Maqedoninë e Veriut  në stacionin hekurudhor Hani i Elezit për ushtrimin e kontrolleve të përbashkëta etj janë vetëm disa veprimet e Doganës ne drejtim të lehtësimit të të bërit biznes.

Në fushën e aktiviteteve të zbatimit të ligjit, Dogana e Kosovës me qëllim së arritjes objektivave, mbrojtjes së shoqërisë dhe luftimit të krimit dhe kontrabandës ka ndërmarrë veprime konkrete dhe si rezultat ka arritur që të ketë suksese të konsiderueshme në terren ku indikatorët kryesor të performancës janë pozitiv krahasuar me vitin 2021. Dogana e Kosoves këtë vit ka treguar rezultate të medha edhe të zbulimi i mallrave të ndaluara të cilat nuk kanë ndikim të drejperdrejtë në taksa por efekti në mbrojtjen e shoqerisë është shumë i lartë, ku me veprimet e zyrtareve të Doganes janë zbuluar 83.6 kg substancë narkotike Heroinë, dhe si rezultat i informatës së Doganes së Kosoves, në Turqi janë ndaluar 108 kg narkotik Heroine të cilat dyshohet se kanë pasur destinacion Kosovën. Te aktivitetet e përbashketa me policinë jane zbuluar 10,000 bimë narkotike në vlere prej rreth  6 mln € dhe laboratori  i kultivimit të bimëve në vlerë prej afro 1.5 mln€, ndërkaq gjatë kontrollit të një dërgese me mallra në import janë zbuluar 70 kg narkotik.

Prishtinë 20 Nëntor 2022, Drejtori i Doganës së Kosovës Agron Llugaliu, gjatë javës së kaluar, ka mbajtur fjalim në panelin e Samitit Global për tregtinë e jashtëligjshme me ftesë të The Economist. Paneli në të cilin ka marrë pjesë zt. Llugaliu ka përmbledhur punimet e samitit kundër tregtisë së jashtëligjshme, me temën ‘2030 e tutje, vepro tani, mendo për të ardhmen’.

Në këtë panel kanë qenë pjesëmarrës edhe zt. Leszek Wiecziech (Shefi i programit të Rrjetit Kompakt Global të OKB-së në Poloni kundër korrupsionit), Sarah Branquinho (Presidente, Këshilli Botëror i Duty Free) dhe zt. Adam Czerniak (drejtor për hulumtim, Polityka Insight).

Në pjesën e tij zt. Llugaliu ka theksuar se çështja e tregtisë së paligjshme është komplekse ngase shkaktohet dhe ndikohet nga faktorë shumë dimensional, andaj edhe qasja e politikbërjes në lidhje me ekonominë e paligjshme duhet të bazohet mbi këndvështrime shumë dimensionale.

Duke u bazuar në hulumtimin e fundit të Organizatës Evropiane për Bashkëpunim dhe Zhvillim dhe atij të The Economist, është e dukshme se prirjet e kriminelëve dhe mungesa e vetëdijes nga qytetarët, krahas vështirësive në efikasitet të sundimit të ligjit dhe ekzistimit të grupeve të krimit trans nacional, lejojnë që tregtia joligjore të zhvillohet në nivel global me shtrirje shqetësuese.

Zt. Llugaliu ka shpalosur më tej pikëpamjet për rëndësinë e theksuar që tregtia e kundërligjshme si fenomen të ketë adresim adekuat nga një qasje mbarë shoqërore edhe pse dihet se përgjegjësia kryesore bie mbi institucionet përkatëse. Hulumtimi i Organizatës Evropiane për Bashkëpunim dhe Zhvillim me shtrije ne kontinentin e Evropes, Azisë dhe Afrikës ka gjetur se një pjesë e madhe e njerëzve janë të njohur me faktin se produktet që blejnë janë të furnizuara nga kanale të tregtisë së jashtëligjshme, andaj është e domosdoshme që të ketë përfshirje të të gjitha strukturave të shoqërisë në luftimin e tregtisë sē jashtëligjshme.

Zt. Llugaliu më tutje ka theksuar se rritja e rezultateve në Doganën e Kosovës gjatë vitit të kaluar dhe sivjet janë tregues për efikasitet të dukshëm në luftimin e tregtisë së kundërligjshme, kur kemi parasysh se trendi i të hyrave që kryesisht ka ndjekur rritjen ekonomike në vitet paraprake, vjet dhe sivjet përqindja e rritjes është gati trefish më e lartë se rritja vjetore ekonomike. Kjo do të thotë se krimi i organizuar gjatë vitit të kaluar potencialisht është privuar nga të hyrat nga kontrabanda dhe mashtrimet në shumë prej  200 milion euro të hyra, të cilat në fakt janë inkasuar nga shteti dhe ky është vetëm një nga treguesit e suksesit, pasi që rezultate të ngjashme janë regjistruar edhe nga vlera e mallrave të konfiskuara dhe penalizimi i shmangieve të identifikuara. 

Zt. Llugaliu po ashtu ka theksuar se presin efekte përkeqësimi në shkallë evropiane e më gjerë nga lufta në Ukrainë dhe pa qëndrueshmëritë e theksuara politike kudo, pasi që grupet e krimit të organizuar eksploatojnë lirshëm mbi resurset e shteteve dhe shoqërisë së cenueshme nga kaosi i pa qëndrueshmërive politike.

Duke u referuar mbi këto fakte zt. Llugaliu ka theksuar se pa marr parasysh se sa shqetësuese është tregtia e jashtëligjshme dhe dëmet që shkakton sot në shoqëri, ka vend për optimizëm nëse qasemi si shoqëri kundër këtij fenomeni që dëmton interesin shoqërorë në shumë dimensione. Për këtë qëllim duhet të ndërmirren projekte vetidjësuese, politika ndëshkimore serioze nga Gjykatat, reforma në proceset dhe mënyrën se si e bëjnë punën institucionet përgjegjëse. Si pikë konkrete zt. Llugaliu ka theksuar ngritjen e kapaciteteve bashkëkohore, duke u referuar veçmas në inteligjencën artificale si koncept shumë efikas në vlerat e shtuara në procesin analitik dhe të shënjestrimit të mallrave që përbëjnë risk për interesat financiare dhe të sigurisë së Kosovës.